Neemt u liever telefonisch contact op?

Bekijk het overzicht van onze Wanted kantoren op onze contactpagina.

29/11/2021
17/11/2018

Heb ik recht op het geld in de vennootschap van mijn echtgenoot?

De casus van de dokter die zichzelf een bescheiden loon uitbetaalt uit zijn of haar vennootschap.

Een klassiek praktijkvoorbeeld. Een dokter oefent zijn (of haar) beroep uit onder de vorm van een vennootschap, die hij (of zij) alleen heeft opgericht, nog vóór hij (of zij) is gehuwd.   Om fiscale redenen is de maandelijkse bezoldiging laag, waardoor de vennootschap een aanzienlijk vermogen opbouwt.  De echtgenoten zijn gehuwd zonder huwelijkscontract en kiezen bijgevolg automatisch voor het wettelijk stelsel. Heeft de echtgenoot van de dokter bij echtscheiding recht op het opgebouwde vermogen van de vennootschap? Het antwoord is genuanceerd!

Beroepsinkomsten in een gemeenschapsstelsel.

Een gemeenschapsstelsel installeert een grote mate aan vermogensrechtelijke solidariteit tussen de beide echtgenoten. Deze solidariteit wordt voornamelijk gecreëerd door het feit dat de beroepsinkomsten van de beide echtgenoten in het gemeenschappelijk vermogen vallen en dus aan hen beide in gelijke mate toekomen. Hiervan kan niet worden afgeweken. Ook de opbrengsten van eigen goederen zijn in principe gemeenschappelijk (doch afwijking is toegestaan). Denk maar aan dividenden van eigen aandelen in een vennootschap. 

Zoals uit ons prakijkvoorbeeld blijkt, zijn er toch situaties denkbaar waarbij het gemeenschappelijk vermogen beroepsinkomsten derft. 

Echtgenoot met eigen aandelen in een vennootschap

Stel dat een echtgenoot eigen aandelen bezit in een vennootschap, bijvoorbeeld aandelen van een vennootschap die hij/zij in zijn/haar eentje heeft opgericht vóór het huwelijk. Deze echtgenoot is enige zaakvoerder en kan in zijn/haar eentje de beslissingen nemen.  Hij/zij keert zichzelf een bezoldiging uit als bedrijfsleider maar houdt deze, omwille van fiscale optimalisatie, bewust laag. De winst die de vennootschap maakt, wordt jaar na jaar (hoofdzakelijk) binnen de vennootschap gehouden. Een grote hoeveelheid reserves ontstaan. 

Door deze handelswijze 'spaart' die echtgenoot binnen zijn vennootschap. Hierdoor zullen de eigen aandelen meer waard worden. Deze meerwaarde is een eigen goed van de echtgenoot die eigenaar is van de aandelen. Ze kleeft immers aan deze aandelen. 

Deze echtgenoot had nochtans even goed kunnen beslissen om de winst wél uit de vennootschap te halen (via een hogere bezoldiging, een dividend, een beheerdersvergoeding, etc.). Het gemeenschappelijk vermogen loopt dus eigenlijk beroepsinkomsten mis. 

Zolang het huwelijksbootje rustig verder vaart, is er meestal geen haan die daarom kraait. Men heeft het goed samen.  Men beschouwt de aangroei van het eigen vermogen van een van hen niet per definitie als onrechtvaardig. Of de echtgenoten beseffen deze aangroei zelfs niet. Het is een non-issue. Probleem ontstaat evenwel wanneer het tot een echtelijke breuk komt en de solidariteit en het begrip voor elkaars situatie wegvalt. Een advocaat met ervaring in de materie zal gauw wijzen op de opportuniteit voor het gemeenschappelijk vermogen. Vraag stelt zich dan of het eigen vermogen van de echtgenoot met eigen aandelen in dat geval een vergoeding verschuldigd is aan het gemeenschappelijk vermogen en zo ja, hoeveel deze vergoeding dan bedraagt ?

Hierover bestond lange tijd heel wat discussie, hetgeen dan weer aanleiding gaf tot uiteenlopende rechtspraak. We besparen u de technische details over het al dan niet aanwezig zijn van een vermogensverschuiving maar willen u wel wijzen op het nieuwe principe dat hieromtrent werd geïntroduceerd in het hervormde huwelijksvermogensrecht.

Hervorming van het huwelijksvermogensrecht in 2018!

Het hervormde huwelijksvermogensrecht, dat in werking trad op 1 september 2018, bevat enkele nieuwe krachtlijnen. Één van die krachtlijnen is de neutraliteit van de beroepsuitoefening via een vennootschap. Deze krachtlijn kan als volgt worden omschreven: de keuze van een echtgenoot om zijn beroepsactiviteit uit te oefenen binnen of buiten een vennootschap moet huwelijksvermogensrechtelijk neutraal zijn: het mag niet mogelijk zijn voor een echtgenoot om zijn beroepsinkomsten aan de gemeenschap te onttrekken door gebruik te maken van een vennootschapsstructuur. Een echtgenoot die in gemeenschap is gehuwd, en zijn beroepsactiviteit binnen een vennootschap uitoefent (bijv.een doktersvennootschap), kan “huwelijksvermogensrechtelijk” daarom niet anders worden behandeld dan een echtgenoot die in gemeenschap is gehuwd, en zijn beroepsactiviteit buiten een vennootschap uitoefent (bijv. in een zelfstandige dokterspraktijk). 

Om dit principe te kunnen afdwingen voegde de wetgever een nieuw lid toe aan artikel 1432 Burgerlijk Wetboek. Dit luidt als volgt: “De echtgenoot die zijn beroep uitoefent binnen een vennootschap waarvan de aandelen hem eigen zijn, is aan het gemeenschappelijk vermogen een vergoeding verschuldigd voor de nettoberoepsinkomsten die het gemeenschappelijk vermogen niet heeft ontvangen en redelijkerwijze had kunnen ontvangen indien het beroep niet binnen een vennootschap was uitgeoefend". 

LET OP: Deze bepaling is enkel van toepassing wanneer de aandelen van de vennootschap volledig eigen zijn aan de beroepsactieve echtgenoot. Voor aandelen die gemeenschappelijk zijn of waarvan de vermogenswaarde gemeenschappelijk is op grond van art. 1405, § 1 oud BW is er geen nood aan vergoeding. 

Bewijs

Wanneer een echtgenoot zich wil beroepen op deze regeling ten voordele van het gemeenschappelijk vermogen, zal moeten worden bewezen dat de arbeidsprestaties van de andere echtgenoot onvoldoende werden vergoed en dat hij/zij meer had kunnen verdienen mocht de beroepsuitoefening niet in vennootschapsverband worden uitgeoefend. De andere echtgenoot kan op zijn beurt tegenbewijs leveren door aan te tonen dat er redelijkerwijze geen hogere inkomsten konden worden verwacht, bijvoorbeeld omwille van bedrijfseconomische redenen. 

Enkele bedenkingen...

Toch is alles nog niet steeds niet glashelder. Wat zijn immers de inkomsten die het gemeenschappelijk vermogen "redelijkerwijze had kunnen ontvangen indien het beroep niet werd uitgeoefend in een vennootschap"? De wet laat ruimte voor interpretatie. Als rechtspracticus grijpen we op dat moment terug naar de memorie van toelichting bij de wet en hopen we dat deze zorgt voor duiding. Jammer genoeg worden we daar niet veel wijzer. Ook de gepubliceerde rechtspraak hieromtrent is heel beperkt. 

Wat bijvoorbeeld met de situatie waarbij de echtgenoot geen doorslaggevende beslissingsmacht heeft inzake de winstuitkering. Kan het gemeenschappelijk vermogen dan wel aanspraak maken op vergoeding ? Het antwoord lijkt bevestigend te zijn omdat men gewoon nagaat wat het scenario zou geweest zijn wanneer het beroep niet werd uitgeoefend onder het mom van die vennootschap. Wel, in dat geval hadden alle inkomsten gewoonweg naar de gemeenschap gevloeid (er moest helemaal niets beslist worden).  Vraag is of dat de bedoeling is van de wetgever. Ware het niet wenselijk geweest een onderscheid te maken tussen de echtgenoot met en zonder beslissingsmacht op de winstuitkering?

"Ik maak me zorgen om de toepassing van deze nieuwe regel in de praktijk en vrees dat ze aanleiding zal geven tot heel wat discussie en deskundigenonderzoeken".

Kijk uw huwelijkscontract na en sluit op voorhand de poort van de discussies!

Herkent u zich in ons praktijkvoorbeeld? U voelt meteen aan dat de keuze voor het juiste huwelijksvermogensstelsel zeer belangrijk is. Als je kiest voor een gemeenschapsstelsel kan je een deel van de problematiek oplossen. Aangezien er hier sprake is van een specifieke vergoedingshypothese, kunnen echtgenoten in principe overeenkomen om deze vergoedingsregeling bij huwelijkscontract uit te sluiten, maar niet volledig. Deze volledige uitsluiting zou ingaan tegen de bedoeling van de wetgever die deze regeling als essentieel beschouwt voor het gemeenschapsstelsel. Wel is het mogelijk om deze hele discussie te vermijden door te opteren voor een stelsel van scheiding van goederen.  In dit stelsel zijn de beroepsinkomsten eigen, desnoods gecombineerd met een milderingsmechanisme, zoals bijvoorbeeld een verrekenbeding.

Staat u op het punt te huwen en hebt u vragen over het huwelijksvermogensstelsel dat het best aansluit bij uw situatie, kom er ons over spreken. Bent u jaren geleden gehuwd (met of zonder huwelijkscontract) maar stelt u zich de vraag of dit wel de beste keuze was ? Ook dan kan een gesprek met een van onze adviseurs voor opheldering zorgen. 

Al te vaak worden wij geconfronteerd met cliënten in een echtscheidingsprocedure die geen idee hebben onder welk huwelijksvermogensstelsel zij gehuwd zijn. Wanneer wij dit dan voor hen uitzoeken en hen wijzen op de te volgen spelregels bij de verdeling van het vermogen na echtscheiding krijgen wij vaak te horen: "had ik dat maar op voorhand geweten...". Onze advocaten engageren zich om te zorgen voor een grotere bewustwording bij het grote publiek over de vermogensrechtelijke gevolgen van een huwelijk. Een kort gesprek kan een wereld van verschil maken.

Nieuwsbrief

Blijf op de hoogte van alle nieuwste Wanted Facts, schrijf u dan in op onze nieuwsbrief.

Schrijf u in

Disclaimer

De informatie over juridische onderwerpen die u in deze bijdrage aantreft, zijn louter informatieve, algemene besprekingen en kunnen in geen geval als juridisch advies worden beschouwd. Wanted Law aanvaardt geen aansprakelijkheid voor enige schade die iemand zou lijden door voort te gaan op deze informatie. Als u juridisch advies wenst, dient u contact op te nemen met een gekwalificeerde advocaat die u zal adviseren op basis van uw persoonlijke situatie. Alle blogberichten gepubliceerd op de website van Wanted Law zijn geschreven met toepassing van het Belgisch Recht.

Copyright

Wanted Law bezit het exclusieve copyright van deze website, zijn design en de volledige inhoud ervan. Gebruik van deze website, of delen ervan, in welke vorm dan ook, is verboden zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Wanted Law.

Deel dit bericht

Modelcontract bezetting ter bede?

Koop hier uw modelcontract bezetting ter bede!

Handboek Personen, Familierecht en relatievermogensrecht - Verschelden G.

Koop in de Wanted Shop!

Handboek familiaal vermogensrecht - Barbaix R.

Koop in de Wanted Shop!