De administratieve procedure tot geslachtsverandering voor transgender personen.
De geslachtsverandering van transgender personen kan vanaf 1 januari 2018 via een relatief flexibele administratieve procedure. De voorwaarden om juridisch van geslacht te veranderen zijn soepeler geworden (artikelen 62bis-62ter oud BW en artikelen 1385duodecies-1385quater-decies Ger.W.).
Terminologie?
‘Transgender’ is een parapluterm voor personen wiens genderidentiteit, genderexpressie of gedrag anders is dan wat typisch geassocieerd wordt met de biologische sekse (m/v). Het gaat om transgender mannen en transgender vrouwen maar ook om non-binaire transgender personen, crossdressers en vele andere genderdiverse mensen.
Eerste verschijning bij de ambtenaar van de burgerlijke stand - de aangifte
Elke meerderjarige of ontvoogde minderjarige die de overtuiging heeft dat het geslacht vermeld in zijn geboorteakte niet overeenstemt met zijn innerlijk beleefde genderidentiteit kan hiervan aangifte doen bij de ambtenaar van burgerlijke stand. Een gerechtelijke procedure tot juridische geslachtsverandering is niet meer nodig.
Zelfs een niet-ontvoogde minderjarige vanaf 16 jaar kan deze aangifte doen, en wordt hierbij bijgestaan door zijn ouders of de wettelijke vertegenwoordiger. Als de ouders hun bijstand weigeren, kan de minderjarige vragen dat hij wordt gemachtigd de aangifte te doen met bijstand van een voogd ad hoc.
De ambtenaar bezorgt een ontvangstbewijs van de aangifte aan de transgender.
Persoonlijke verklaring en eventuele verklaring van de kinder- en jeugdpsychiater
De transgender persoon moet bij zijn aangifte een ondertekende persoonlijke verklaring overhandigen waarin hij twee zaken vermeldt:
- Ten eerste dat hij er al een hele tijd van overtuigd is dat het geslacht vermeld in zijn geboorteakte niet overeenstemt met zijn innerlijk beleefde genderidentiteit. ‘Een hele tijd’ is hier een standaardformule, de ambtenaar zal niet nagaan hoelang de persoon die overtuiging heeft.
- Daarnaast moet hij ook verklaren dat hij de administratieve en juridische gevolgen wenst van een aanpassing van de registratie van het geslacht in zijn geboorteakte.
De niet-ontvoogde minderjarige moet ook een verklaring overhandigen van zijn kinder- en jeugdpsychiater die bevestigt dat het kind over voldoende onderscheidingsvermogen beschikt om de voortdurende overtuiging te hebben dat het geslacht vermeld in zijn geboorteakte niet overeenstemt met zijn innerlijk beleefde genderidentiteit.
Rol van de ambtenaar van de burgerlijke stand
De ambtenaar van de burgerlijke stand is de spilfiguur in deze procedure. Ten eerste heeft hij een informatieplicht. De ambtenaar moet de transgender persoon namelijk heel wat inlichtingen geven:
- Zo wijst hij de transgender persoon op het onherroepelijk karakter van de aanpassing van de registratie van het geslacht vermeld in de geboorteakte.
- Ook licht de ambtenaar de transgender persoon in over het verdere verloop van de procedure, en de administratieve en juridische gevolgen van de procedure.
- De ambtenaar stelt een informatiebrochure ter beschikking, evenals de contactgegevens van transgenderorganistaties.
Ten tweede doet de ambtenaar van de burgerlijke stand een kennisgeving van de verklaring aan de Procureur des Konings. Deze kennisgeving doet hij binnen de drie dagen.
- De Procureur des Konings kan dan binnen de drie maanden een negatief advies uitbrengen. Dit negatief advies komt er als de geslachtsverandering in strijd zou zijn met de openbare orde, denk aan identiteitsfraude. In de praktijk is er zelden een negatief advies.
- Als er binnen de 3 maanden geen negatief advies komt, dan wordt het advies geacht positief te zijn.
Tweede verschijning bij de ambtenaar van de burgerlijke stand
De transgender persoon verschijnt binnen de drie à zes maanden voor een tweede keer voor de ambtenaar en overhandigt hierbij een ondertekende verklaring waarin staat dat:
- Hij nog steeds overtuigd is van het feit dat zijn geslacht van de geboorteakte niet overeenkomt met zijn innerlijk beleefde genderidentiteit;
- Hij zich bewust is van de administratieve en juridische gevolgen die er bij komen kijken;
- Hij zich bewust is van het in beginsel onherroepelijk karakter van de geslachtsverandering.
Niets staat dan nog in de weg dat de ambtenaar de akte van aanpassing van de registratie van het geslacht opstelt. Ook verbindt de ambtenaar deze geslachtsregistratiewijziging met de andere akten van de burgerlijke stand van de transgender persoon en ook de geboorteakte van zijn kinderen.
Als de ambtenaar toch weigert om akte van aanpassing op te maken kan de persoon in kwestie verhaal instellen bij de familierechtbank. De transgender persoon doet dit binnen 60 dagen. Deze periode begint vanaf de dag dat de ambtenaar van de burgerlijke stand hem in kennis stelde van de weigering om de akte aan te passen.
Juridische gevolgen van de geslachtsverandering.
De rechten, bevoegdheden en verplichtingen van reeds geboren kinderen van de transgender persoon blijven dezelfde. Dit wil bijvoorbeeld zeggen dat de vaderlijke afstamming blijft bestaan t.a.v. de transgender persoon die juridisch vrouw werd. Opgelet, ondanks het feit dat de transgender persoon nu juridisch vrouw is, zullen op de betwisting van de afstamming toch de regels van de vaderlijke afstammingsbetwisting blijven gelden.
Een speciaal geval: wanneer de transgender man (die dus voorheen biologisch vrouw was) nog bevalt nadat hij ook juridisch man werd, zal hij in de geboorteakte van zijn kind toch als ‘moeder’ opgenomen worden.
Heeft u een probleem inzake familierecht of een persoonlijke vraag?
Kom te weten wat uw mogelijkheden zijn en contacteer de advocaten van Wanted Law. Zij staan voor u klaar om te helpen!