Echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting?
Wanneer scheiden door onderlinge toestemming niet lukt, kan u overwegen om een echtscheidingsprocedure te starten op grond van de zgn. onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. De rechter spreekt de echtscheiding uit wanneer hij vaststelt dat het huwelijk onherstelbaar is ontwricht.
Maar wat is “de onherstelbare ontwrichting van het huwelijk”? De wettelijke definitie maakt ons niet veel wijzer: het huwelijk is onherstelbaar ontwricht “wanneer de voortzetting van het samenleven tussen de echtgenoten en de hervatting ervan redelijkerwijs onmogelijk is geworden ingevolge die ontwrichting” (art. 229 § 1 BW).
De onherstelbare ontwrichting van het huwelijk is een grond tot echtscheiding die verschillende vormen kan aannemen. De wet maakt een onderscheid tussen de hypothese dat één van de echtgenoten de echtscheiding vraagt en de hypothese dat de beide echtgenoten gezamenlijk de echtscheiding vorderen.
De onherstelbare ontwrichting telt drie verschijningsvormen. Al naar het geval verschillen de termijnen en de voorwaarden. In dit artikel geven wij een overzicht van de mogelijkheden.
Concrete feiten die wijzen op de onherstelbare ontwrichting van het huwelijk (229 BW, §1 BW).
Dit is de zogenaamde de plano-echtscheiding: de echtscheiding wordt onmiddellijk, op de inleidende zitting, uitgesproken, op vordering van de ene echtgenoot, en op basis van concrete fouten van de ene of de andere echtgenoot.
Het bewijs van deze ontwrichting kan met alle wettelijke middelen worden geleverd.
In de rechtspraak zijn er vele voorbeelden terug te vinden, zoals:
- Overspel;
- Geweldplegingen;
- Verlaten van de echtelijke woning;
- De verstoting door de man van zijn vrouw in het buitenland zonder dat de vrouw aanwezig was;
- ...
De echtgenoot dient de feiten die de onherstelbare ontwrichting betekenen, te bewijzen. Ook het eigen overspel kan het bestaan van ontwrichting bewijzen. Thans zien we in de praktijk dat de de plano echtscheiding eerder een uitzondering is geworden, en dit wegens het succes van de andere verschijningsvormen.
Op gezamenlijk verzoek van beide echtgenoten (art. 229 BW, §2 BW).
Deze verschijningsvorm komt in de praktijk zeer vaak voor.
Wanneer de aanvraag gezamenlijk wordt gedaan door de twee echtgenoten, moet de rechter de echtscheiding uitspreken wanneer de echtgenoten op ogenblik van verschijning voor de rechtbank minstens zes maanden feitelijk gescheiden zijn.
Er zijn dus twee voorwaarden aan dit principe verbonden: de feitelijke scheiding van meer dan zes maanden en het akkoord van beide echtgenoten om te scheiden.
De feitelijke scheiding mag bewezen worden met alle middelen van recht. De gemakkelijkste manier is het bewijs aan de hand van een uittreksel uit het register van de burgerlijke stand waaruit blijkt dat de echtgenoten meer dan zes maanden op een ander adres staan ingeschreven. In sommige gevallen kan men ook de feitelijke scheiding bewijzen aan de hand van een huurovereenkomst, facturen van elektriciteit en water, doch inschrijving op een ander adres is het meest sluitende bewijs van de feitelijke scheiding.
Indien de echtgenoten op het ogenblik van de verschijning voor de rechtbank nog niet sinds minstens zes maanden feitelijk gescheiden leven (of deze niet bewezen is), dan kunnen de gezamenlijke echtgenoten de echtscheiding bekomen indien beide echtgenoten tot twee maal toe met een tussenperiode van minstens drie maanden hun wil tot scheiden hebben uitgedrukt. Dit is het zogenaamde “herhaald verzoek”.
Merk op: bij deze echtscheidingsgronden is de wil tot scheiden bij beide partijen aanwezig!
Feitelijke scheiding van één jaar (art. 229, §3 BW).
De onherstelbare ontwrichting bestaat ook wanneer de aanvraag wordt gedaan door één enkele echtgenoot na meer dan één jaar feitelijke scheiding.
Indien één van de echtgenoten de echtscheiding vordert en de andere echtgenoot gaat hiermee niet akkoord, zal de rechtbank de echtscheiding toch onmiddellijk uitspreken bij aangetoonde één jaar feitelijke scheiding.
Wanneer de echtgenoten nog niet minstens één jaar feitelijk gescheiden leven of deze minimale duur staat niet vast, dan stelt de rechtbank een tweede zitting vast hetzij onmiddellijk volgende op de termijn van één jaar feitelijke scheiding, hetzij op een termijn van één jaar na de eerste zitting (art. 1255, § 2, 2de lid Ger.W.).
Een echtgenoot kan de tegen hem of haar gevorderde echtscheiding dus maximum één jaar tegenhouden.