Buitengewone kosten, daar zijn nog kosten aan.
Als ouders uit elkaar gaan, moeten ze een regeling maken voor hun minderjarige kinderen. Naast de verblijfsregeling en een eventuele onderhoudsbijdrage, voorziet men meestal ook in een regeling voor de buitengewone kosten. Maar in de praktijk geven deze buitengewone kosten vaak aanleiding tot discussie. In onze Just a knack Buitengewone kosten: wie wordt het kind van de rekening? hadden we het al over deze discussie en het onderscheid tussen "gewone kosten" en "buitengewone kosten" voor de kinderen.
Maar hoe vermijdt men discussies over de terugbetaling van de buitengewone kosten. Want buitengewone kosten, daar zijn nog kosten aan…
Forfaitair bepaalde buitengewone kosten.
Buitengewone kosten kan je in een forfait gieten. Het kan dus interessant zijn om de buitengewone kosten forfaitair te "incorporeren" in de onderhoudsbijdrage, in plaats van ze al dan niet limitatief te omschrijven in het vonnis of de overeenkomst tussen de ouders. De onderhoudsplichtige ouder zal dus een bepaald bedrag betalen aan de onderhoudsgerechtigde ouder. In dit bedrag is een deel voor de buitengewone kosten begrepen.
- Overeenkomst tussen ouders
In het kader van een echtscheiding door onderlinge toestemming of een overeenkomst over de kinderen, kunnen ouders kiezen voor een forfaitair bedrag voor de buitengewone kosten, geïncorporeerd in de alimentatie. In dat geval zal men dan een theoretische begroting moeten maken van de te verwachten buitengewone kosten. Zo'n begroting komt neer op een contradictio in terminis, vermits een buitengewone kost per definitie een “uitzonderlijke, noodzakelijke of onvoorzienbare uitgave” is. Een buitengewone kost is in principe een onvoorzienbare kost. Toch zullen de ouders in zulk geval zeer nauwkeurig moeten berekenen wat het aandeel van de buitengewone kosten in het maandelijks forfait zal zijn.
Anderzijds is het zo dat men in dat geval niet enkel een begroting moet maken van de buitengewone en gewone kosten, maar ook best specificeert hoe men de bijdrage van elke ouder heeft begroot. Hiertoe dienen dan alle inkomstengegevens gekend te zijn. Wij zijn wel sceptisch over de bereidheid van elke ouder om bij een echtscheiding met alle inkomsten boven water te komen…
- Een rechterlijke beslissing
Ook de rechtbank kan een forfait voor de buitengewone kosten bepalen. Maar dit kan niet zomaar: de onderhoudsgerechtigde zal dit moeten vragen. De rechtbank kan niet ambtshalve een forfait opleggen. Volgens het Hof van Cassatie kan de rechtbank een forfait bepalen indien er sprake is van “bijzondere omstandigheden” (Cass. 19 november 2015). Wat deze “bijzondere omstandigheden” zijn, preciseerde het Hof dan weer niet...
In een arrest d.d. 3 november 2016 moest het Hof van Cassatie opnieuw oordelen over een forfait voor de buitengewone kosten in het kader van "bijzondere omstandigheden". In casu had de vader duidelijk laten blijken niet te willen tussenkomen in de buitengewone kosten. Het Hof oordeelde opnieuw dat de rechter een forfait kan bepalen in “bijzondere omstandigheden”.
Volgens ons kunnen tevens als "bijzondere omstandigheden" worden aanzien: de beperkte financiële draagkracht van de onderhoudsplichtige, de verstoorde communicatie tussen ouders, een ouder die gedetineerd is, ...
Indien de rechter tot een forfait beslist, dient hij tevens een berekening te maken van het aandeel van de buitengewone kosten. Hij dient de gewone en buitengewone kosten te evalueren, alvorens ze samen met het onderhoudsgeld op te nemen in één bedrag.
Vermijd stijlclausules en zorg voor maatwerk.
In heel wat vonnissen en aktes echtscheiding onderlinge toestemming lees je de volgende clausule:
“De buitengewone kosten dienen het voorwerp te zijn van een voorafgaand overleg en akkoord”.
Deze stijlclausule zorgt in de praktijk voor heel wat problemen. Vaak zal de onderhoudsplichtige zich beroepen op deze clausule, stellende dat hij/zij niet akkoord is gegaan met deze buitengewone kosten en er dus ook niet voor moet opdraaien. Maar dit betekent dat de ene ouder een soort vetorecht heeft, en de andere ouder ziet zich dan geconfronteerd met het weinig hoopgevende resultaat: ofwel deze kost volledig zélf dragen, ofwel de helft van de uitgave via gerechtsdeurwaarder onder dwang invorderen, met eventuele discussies voor de Beslagrechter tot gevolg.
Dergelijke clausules hebben natuurlijk wel het voordeel dat ze misbruiken door de onderhoudsgerechtigde ouder voorkomen: men vermijdt dat een overenthousiaste ouder kosten maakt zonder enig overleg en akkoord. Het Hof van Beroep te Gent diende zich uit te spreken over een dergelijk geschil. Volgens het Hof is het voorafgaand overleg niet absoluut: een dergelijk overleg is immers geen noodzakelijke voorwaarde om terugbetaling te bekomen via gerechtsdeurwaarder. De rechter zal bij betwisting door de onderhoudsplichtige nadien oordelen of die kosten die gemaakt werden zonder voorafgaand overleg in het belang van het kind zijn gemaakt. Het belang van het kind primeert steeds.
Hoe kan u dergelijke vervelende geschillen vermijden? Beperk het voorafgaand overleg én akkoord tot een aantal limitatief omschreven kosten. Op die manier worden beide ouders beschermd.
Maak een limitatieve lijst van buitengewone kosten.
Inzake buitengewone kosten is het van belang om duidelijkheid te verschaffen. Daarom is het van belang om limitatieve en gedetailleerde lijst te maken van wat de ouders begrijpen onder buitengewone kosten.
Wanted Law maakte een eigen lijst met buitengewone kosten. Deze lijst werd samengesteld op basis van de diverse uitspraken van de Familierechtbanken in Vlaanderen. Het is een zeer gedetailleerde lijst van buitengewone kosten. De lijst is tevens limitatief, zodat er geen discussie kan bestaan of een kost al dan niet onder de lijst valt. Tot slot bevat deze lijst ook een vervaltermijn: indien de kosten niet worden gevorderd binnen het jaar nadat ze gemaakt zijn, kunnen ze niet meer aangerekend worden.
Zonder in detail te treden, en onder nader te bepalen modaliteiten, wordt verstaan onder buitengewone kosten:
- Bepaalde medische en paramedische kosten;
- De kosten verbonden aan de schoolse opleiding;
- De kosten verbonden aan de ontwikkeling van de persoonlijkheid en ontplooiing van het kind;
- Een welomschreven aantal stukken kledij en schoeisel.
Buitengewone kosten binnenkort wettelijk geregeld?
Inzake buitengewone kosten zijn er een aantal wijzigingen op til. Reeds in 2010 werd een Commissie Familierechtbank opgericht met een adviserende functie. Alles wijst er op dat men in de nabije toekomst een duidelijke lijst bekendmaken waarin op limitatieve wijze de buitengewone kosten worden opgesomd, die dan verschillen van de “gewone kosten” (verblijfsgebonden en verblijfsoverschrijdende kosten).
Wanted Law volgt de ontwikkelingen op de voet en houdt u natuurlijk stipt op de hoogte!